Thành phố Hồ Chí Minh đang đặt ra một kế hoạch đầy tham vọng nhằm chuyển đổi toàn bộ 400.000 xe máy hoạt động trong lĩnh vực công nghệ sang sử dụng năng lượng điện, với mục tiêu cắt giảm đáng kể lượng khí thải và cải thiện chất lượng không khí đô thị. Đây là một phần trong nỗ lực tổng thể của thành phố nhằm kiểm soát ô nhiễm, đồng thời thúc đẩy phát triển hệ sinh thái xe điện.
Lộ Trình Chuyển Đổi: Kỳ Vọng 80% Xe Điện Đến Năm 2027
Theo ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, quá trình chuyển đổi dự kiến sẽ hoàn thành 80% (tương đương 320.000 xe) trong giai đoạn 2026-2027. Đến năm 2028, 20% còn lại sẽ được chuyển đổi, và từ năm 2029, thành phố dự kiến sẽ kiến nghị cấm hoàn toàn xe máy xăng hoạt động dịch vụ vận tải tại khu vực đô thị lớn này.
Kế hoạch này tập trung vào đối tượng tài xế công nghệ vì đây là nhóm có tần suất di chuyển cao, trung bình hơn 100 km/ngày, đóng góp đáng kể vào lượng khí thải. Con số 400.000 xe bao gồm cả các tài xế tại Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, trong đó TP.HCM chiếm hơn 85%.
Chính Sách Hỗ Trợ Và Giải Pháp Tài Chính
Để khuyến khích tài xế chuyển đổi, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đã đề xuất hai chính sách quan trọng lên Trung ương: miễn thuế VAT và miễn lệ phí đăng ký trước bạ trong vòng 2 năm đối với xe điện. Bên cạnh đó, các ngân hàng và Quỹ SAT cũng được mời tham gia xây dựng các gói vay ưu đãi, hỗ trợ tài chính cho tài xế. Báo cáo chi tiết về đề xuất này đã được hoàn thiện và dự kiến sẽ sớm trình UBND TP.HCM để lấy ý kiến các sở, ngành trước khi chính thức gửi lên Trung ương.
Đảm Bảo Hạ Tầng Sạc Và An Toàn Điện
Vấn đề hạ tầng sạc điện và nguồn cung cấp năng lượng là một trong những ưu tiên hàng đầu. Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đang phối hợp với các hãng xe để nắm bắt nhu cầu công suất điện và làm việc với Tổng công ty Điện lực TP.HCM để cân đối nguồn cung, đặc biệt là trong các khung giờ sạc. Đối với xe máy 2 bánh, áp lực lên hạ tầng điện được đánh giá là chưa đáng kể, do phần lớn có thể sạc tại nhà vào ban đêm. Tuy nhiên, với dự báo tăng trưởng mạnh mẽ của xe điện cá nhân và xe công nghệ trong 3 năm tới, việc tính toán công suất điện ngay từ bây giờ là rất cần thiết.
Về vấn đề an toàn, mặc dù có những lo ngại về cháy nổ xe điện, các nghiên cứu và làm việc với nhà sản xuất cho thấy phích cắm và ổ sạc đều đảm bảo tiêu chuẩn an toàn. Nguy cơ cháy nổ chủ yếu phát sinh từ hệ thống dây dẫn không đảm bảo tại các khu trọ tư nhân. Do đó, đề án cũng kiến nghị UBND TP.HCM chỉ đạo các phường, xã phối hợp với lực lượng PCCC kiểm tra hệ thống điện tại nhà trọ để đảm bảo an toàn chung.
Xử Lý Xe Xăng Sau Chuyển Đổi
Đối với 400.000 xe máy xăng sau khi chuyển đổi, TP.HCM sẽ có phương án xử lý phù hợp. Xe quá cũ, chi phí kiểm định và sửa chữa cao sẽ được khuyến khích chuyển đổi công năng hoặc bán làm phế liệu. Với những xe còn sử dụng được, trong khi TP.HCM và Hà Nội có quy định kiểm định khí thải chặt chẽ, thì nhiều địa phương khác lại chưa áp dụng nghiêm ngặt. Điều này có thể tạo ra kịch bản xe xăng cũ từ TP.HCM di chuyển về các khu vực chưa có quy định kiểm soát khí thải.
Kế hoạch chuyển đổi xe máy công nghệ sang điện là một bước đi quan trọng của TP.HCM trong lộ trình xây dựng đô thị xanh, bền vững. Nó không chỉ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn mở ra cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp xe điện tại Việt Nam.
